Een ramp met een veerboot, een deal met Libië, tekort aan opvangplekken… er gaat geen dag voorbij of vluchtelingen zijn in het nieuws. Maar wat weten we er eigenlijk van?
Bar weinig, zo blijkt uit de Refugee Misconception Study 2023 van Gapminder, een Zweedse non-profitorganisatie. In zeven landen legden zij mensen negen vragen voor over vluchtelingen en vrijwel niemand had de feiten op een rij. Gemiddeld beantwoordden mensen 2,1 van de 9 vragen goed. Dat is minder dan wanneer ze zouden hebben gegokt. ChatGPT deed het trouwens iets beter met een score van 5,2. Via deze link kun je testen of jij het beter doet.
Naar middeninkomenslanden
Waarmee gaan mensen het meest de mist in? Om te beginnen overschatten mensen het aantal vluchtelingen in de wereld. Het zijn er 46 miljoen, we denken dat het er honderden miljoenen zijn. Ook denken velen dat er vooral in rijke landen vluchtelingen zijn bijgekomen. Ten onrechte, de meeste nieuwe vluchtelingen gaan naar middeninkomenslanden. Een andere misvatting is dat vluchtelingen maar kort in het land van opvang verblijven en dat het hen niet aan eten en andere basisvoorzieningen ontbreekt. In werkelijkheid leeft het grootste deel van de vluchtelingen jarenlang en grote armoede, zonder zicht op terugkeer.
Het maakte niet uit of het onderzochte land veel of weinig vluchtelingen opving – de misvattingen waren in alle landen ongeveer hetzelfde. Ook iemands houding tegenover vluchtelingen maakte geen verschil. Deelnemers kregen de vraag of ze vonden dat hun land meer, minder of een hetzelfde aantal vluchtelingen moest opvangen. Hun mening had nauwelijks invloed op hun score.
Waar komen die misconcepties vandaan? De meeste mensen halen hun kennis over vluchtelingen uit het nieuws, aldus Gapminder. En daar krijgen vooral ongewone en onverwachte gebeurtenissen de aandacht, terwijl de grotere context buiten beeld blijft. En dat is niet onschuldig: misvattingen over vluchtelingen staan een onderbouwd gesprek in de weg en stuurt de publieke opinie en het beleid de verkeerde kant op.
Wil je zelf je kennis testen? Dat kan via deze link.