Het Financieele Dagblad
Het lijkt onomstreden: natuurbranden nemen toe als gevolg van een veranderend klimaat. Nu brandt de Amazone. Eerder deze zomer brandde het stevig op Gran Canaria, in Siberië en Portugal. Het wordt immers warmer en droger. En in een kurkdroge natuur verandert een blikseminslag, een omvallende barbecue of een weggegooide sigaret al snel in een moordend vuur.
Data vertellen weer eens een genuanceerder verhaal. Niet alleen daalde sinds 1990 het percentage dodelijke slachtoffers van brand met de helft, maar ook neemt het aantal vierkante kilometer dat wereldwijd in vlammen opgaat flink af. Tussen 2003 en 2019 was die daling maar liefst 25 procent. En dat is ronduit spectaculair.
Deze data komen van de Nasa. Niet alleen registreren Nasa-satellieten alsmaar minder branden, ze ontdekken ook dat het leeuwendeel van alle branden door mensen wordt aangestoken. In nauwkeurig voorspelbare golven rollen ze jaarlijks over de wereld. In april en mei rolt een golf van vuur over het noordelijk halfrond wanneer boeren in Rusland en Azië hun landerijen affakkelen om ze even later weer in te kunnen zaaien.
In de vroege zomer branden bossen in Eurazië en Noord-Amerika als gevolg van blikseminslagen. Door de klimaatverandering komen deze branden inderdaad meer voor. Bovendien zijn ze heviger.
In de late zomer vlamt het zuidelijk halfrond wanneer boeren daar stukken natuur afbranden om ze klaar te maken voor het groeiseizoen. Op de Nasa-opnames zie je hoe, jaar in, jaar uit, het vuur van centraal Afrika naar zuidelijk Afrika trekt. Op een gemiddelde augustusdag vinden zeven of tien wereldwijde natuurbranden in Afrika plaats. ‘Africa that is truly the fire continent’, schrijft de Nasa.
En toch gaat jaar in, jaar uit minder land in vlammen op. Het is een direct gevolg van wereldwijde intensivering van de landbouw. Intensiever gebruik van bestaande landbouwgrond leidt niet alleen tot minder landgebruik, waardoor per definitie meer natuur overblijft. Intensieve landbouw leidt ook tot efficiëntere methodes om deze grond te bewerken. De boer die gisteren vuurtjes stond te stoken, rijdt vandaag op een tractor. Niet alleen de mens profiteert. De natuur doet dat ook.
Tip: zoek ‘Building a Long-Term Record of Fire’ op https:// earthobservatory.nasa.gov
