Een Brits-Chinese studie die deze week verschijnt, stelt dat één vijfde van de mensheid in onmiddellijk gevaar komt wanneer het klimaat verder opwarmt tot boven de 1,5 graden. De studie gaat ervanuit dat wij het op aarde zo goed doen, omdat we in een ‘klimaatniche’ leven van een gemiddelde 13 gaden Celsius.
Wanneer de temperatuur aanzienlijk daalt of, zoals nu, aanzienlijk toeneemt, dan kunnen steeds minder mensen fatsoenlijk bestaan. Nu al is het leven voor 600 miljoen mensen simpelweg te heet. En dat wordt veel erger wanneer de temperatuur verder oploopt, aldus de studie. Citaat: ‘Oplopende temperaturen worden in verband gebracht met problemen zoals verhoogde sterfte, verminderde arbeidsproductiviteit, verminderde cognitieve prestaties, verminderd leren, ongunstige zwangerschapsuitkomsten, verminderde gewasopbrengst, toegenomen conflicten en verspreiding van besmettelijke ziekten’, aldus de studie.
Dat is geen fraai nieuws. De studie roept dan ook op om meer vaart te maken met het verminderen van onze uitstoot van broeikasgassen. Met dat laatste zijn wij het helemaal eens. Maar lopen we ook zoveel gevaar als de Brits-Chinese onderzoekers stellen? De Curious Cosmopolitan -Ralf Bodelier- maakt de volgende kanttekeningen.
*Klimaatverandering is een fors probleem. Maar dit onderzoek maakt ons angstiger dan nodig. De onderzoekers lijken ervan uit te gaan dat we onnadenkend en onbeschermd in de wereld staan. En dat we niet in staat zijn om ons aan te passen aan die komende opwarming. Dat is onjuist. Wij mensen, we kunnen dat wel. Er wonen ook mensen in bloedhete regio’s rond de evenaar en in ijskoude binnen de poolcirkel. Ze wonen in steden en dorpen waar de temperaturen zonder beschermende maatregelen ondraaglijk zouden zijn. Om ons tegen het klimaat te wapenen, hebben we kleding, vuur, isolatiemateriaal, centrale verwarming en airconditioners uitgevonden. En die innovaties blijven komen. Het klimaat warmt weliswaar op, maar wij blijven nieuwe mogelijkheden bedenken om ons daartegen teweer te stellen.
*Onze levens zullen ongetwijfeld veranderen. We zullen steeds vaker genieten van zachte winters en van aangename maanden in het voor- en najaar. De productie van voedsel in streken die eerder te koud waren zal toenemen. Daarentegen worden de zomers problematischer. Maar zoals we ons in Nederland bij extreme kou soms een week rond de kachel of de centrale verwarming scharen, zo zullen we in de toekomst soms een weekje rond de airconditioners moeten zitten. Dat is vervelend, ja. Maar het is niet het einde van de wereld. Dit geldt overigens ook voor landen als Congo of Brazilië. Er is geen reden om aan te nemen dat Congolezen en Brazilianen de opwarming passief over zich heen laten komen. Ook zij zijn gezegend met hersens, ook zij passen zich aan. Nu nog beschikt maar één-vijfde van alle gebouwen wereldwijd over airco, naar verwachting is dat twee-derde in 2050.
*Het Brits-Chinese onderzoek kijkt naar de toekomst. En toekomstscenario’s zijn per definitie speculatief. Het is dan ook goed om ook naar het verleden te kijken. Daarover hebben wél harde cijfers. Welnu: vooralsnog zorgt de opwarming van de aarde ervoor dat er mínder klimaatslachtoffers vallen in plaats van meer. Het aantal slachtoffers van extreme temperatuur neemt af en niet toe. Dat gebeurt, omdat we er steeds beter in worden om ons tegen die temperatuur te wapenen. Al was het maar omdat ‘afkoelingssystemen’ alsmaar beter worden en omdat we leren met hitte om te gaan, iets wat mensen in warme streken al heel lang kunnen. Het aantal klimaatdoden zakt overigens ook omdat het opwarmende klimaat het aantal koude-doden af laat nemen. Want er sterven nu eenmaal veel meer mensen aan koude, dan aan hitte. En een opwarmende aarde zorgt voor minder koude-doden.
*Ja, steden in India, Nigeria of de Sahel zullen het zwaar gaan krijgen Maar niet de hitte is de oorzaak. Dat gebeurt vooral omdat mensen er, anders dan in hete steden als Bangkok, Dubai of Las Vegas, veel te weinig middelen hebben om zich er afdoende tegen te beschermen. Armoede is het werkelijke probleem. Wie iets aan het lijden onder hoge temperaturen wil doen, zet zich in voor armoede bestrijding en economische groei in arme landen.
*Terzijde: hoe belangrijk is temperatuur eigenlijk voor ons geluk? Neemt ons geluk af, wanneer de temperatuur stijgt? Ja, zéér extreme warmte of koude maakt niemand gelukkig. Het hete Death Valley of ijzige Yakutsk zijn niet de meest populaire plekken om te wonen. Maar niemand, ook het IPCC niet, verwacht dat we richting 50 graden Celsius gaan, zoals in Death Valley. Uit geluksonderzoek blijkt dat mensen in een koude Amerikaanse staat als Minnesota (met een gemiddelde temperatuur van 5,4 graden) ongeveer net zo gelukkig zijn als in een verder vergelijkbare staat als New Jersey (met een gemiddelde 13,3 graden Celsius).
*Dat neemt, nogmaals, niet weg dat we stevig door moeten gaan met het afremmen van de klimaatverandering. Uiteindelijk hebben we onze omgevingen ingericht op de klimaten waarin we al honderden, zo niet duizenden jaren wonen. Gemakkelijk is het immers niet om een snel opwarmend klimaat bij te benen met armoedebestrijding, aanpassingen en beschermende maatregelen. Daarom is het goed om te proberen de temperatuur voor 2100 onder de twee graden te houden. En de Curios Cosmopolitan is voorzichtig optimistisch dat dit ook gaat lukken. In de hele westerse wereld neemt de uitstoot van CO2 per hoofd van de bevolking snel af. (In Europa zijn we al weer terug op het niveau van 1968, in de Verenigde Staten op dat van 1988). De rest zal waarschijnlijk volgen. China verwacht ‘CO2-neutraal te zijn voor 2060.
* Interesse in een nuchtere kijk op mediagenieke problemen?
Doe dan mee aan een abdijsessie in het najaar van 2023. We organiseren er weer twee. In Abdij Koningshoeven bij Tilburg, en de Abdij van Berne in Heeswijk-Dinther.
