Drie liedjes over Père-Lachaise, uitgezocht door Elleke Schoenmakers. Liedjes waarin de doden weer tot leven komen en beginnen te dansen. Samen met Ralf Bodelier organiseert Elleke CuriCos-inspiratiereizen door Parijs en Wenen. ‘Wie dacht dat de Danses macabres iets zijn uit de middeleeuwen, vergeet het maar. De dans met de dood is weer helemaal in.’
Elleke.. Jullie doen veel met muziek he, zowel in Wenen als Parijs?
Jazeker. Wanneer we in mei en september met een groep over Père-Lachaise wandelen, proberen we de beroemde doden weer tot leven te brengen. Dit doen we met verhalen én met muziek. Met héél veel muziek. Van Berlioz tot Bècaud. En van Chopin tot Edith Piaf. Met hun prachtige chansons en composities laten we de geschiedenis swingen. Soms zingen we samen een liedje. Volgens de Frans-joodse zanger Jean-Jacques Goldman zijn chansons ‘momentopnames van een tijdperk’. Zo zien Ralf en ik het ook. Ze vangen vroegere maatschappelijke thema’s in gevoelens en beelden. Daarmee zijn ze een prachtig instrument om de geschiedenis dichtbij te brengen.
Geef eens wat voorbeelden?
Denk aan Charles Trenet die in de jaren ‘50 in Route Nationale 7 de eerste autovakanties bezingt. Aan Boris Vian die in le Dèserteur de oorlogen aanklaagt in Algerije en Indochina. Aan Jim Morrison die datzelfde doet met The Unknown Soldier over de oorlog in Vietnam. Of aan Serge Gainsbourg en Juliette Greco die met liedjes als Je t’aime moi non plus en Deshabillez-moi de seksuele revolutie uitdragen.
En nu heb je voor ons drie liedjes over Père-Lachaise zelf.
Ja. Het eerste lied is van de band Les P’tits Yeux en heet Lycee de Père-Lachaise. Het lied is een aanklacht tegen een streng katholieke middelbare school in Parijs die zo doods is als een begraafplaats. ‘Onder het teken van het kruis, zijn wij de kinderen van het ongeluk’ zingt Les P’tits Yeux. Wanneer de leerlingen uiteindelijk weglopen van de school en opgelucht zingen ‘naar de hel met Père-Lachaise’ komen zij terecht in een bar, waar een ‘meisje met duizend gezichten’ drank serveert ‘totdat we wild worden’. In dit chanson fungeert Père-Lachaise duidelijk als het doodse contrapunt bij het leven.
Dat is niet wat jullie uit willen dragen
O ja, wij denken daar heel anders over. Begraafplaatsen als Père-Lachaise zijn allerminst doods of levenloos. Het tweede lied komt veel meer bij wat wij willen vertellen. Het is van de Ierse zanger Nick Kelly, the loniest ghost of Pere Lachaise. In dit lied komen de doden van Père-Lachaise weer tot leven. Net zoals in de oude Danses Macabres. In de dodendansen, waar de lijken na middernacht uit hun graven komen, elkaar liefhebben en met elkaar dansen. Bij Kelly wachten ze overigens niet tot middernacht. Bij hem kruipen de beroemde doden al uit hun graven nadat om vijf uur de toeristen, de nabestaanden en de bloemenverkopers de dodenakker hebben verlaten. Dan spelen Chopin en Rossini samen een duet. En de ballerina Isadora Duncan, die zo noodlottig aan haar einde kwam, danst alsof haar leven ervan afhangt.
Helemaal gezellig wordt het bij de Amerikaanse folkzanger Don Milo DuQuette…
Nou! Hij wacht zelfs de sluitingstijd niet af. ‘Kom naar Parijs om je laatste adem uit te blazen’, zingt hij in zijn lied At club Père-Lachaise. ‘Het feest begint wanneer u te rusten wordt gelegd. Bienvenue a Club Père Lachaise’. En dan laat DuQuette een fors aantal beroemde doden uit hun graven komen. Chopin speelt, uiteraard, de Polonaise. Balzac danst met zijn volle gewicht, Ives Montand brengt een serenade aan Simon Signoret. Mimespeler Marcel Marceau lacht, maar zegt uiteraard niets. Oscar Wilde wisselt grapjes uit met de komedieschrijver Molière. Heel treffend eindigt DuQuette alle coupletten met de zin ‘liefde en dromen sterven nóóit op Père-Lachaise’.
Je geniet van het uitpluizen van die liedjes he?
O ja, ik glimlach terwijl ik de teksten in beelden vertaal. Wat een rijkdom aan ideeën, verhalen en schoonheid ligt daarin opgeslagen. Ze blijven ons inspireren tot op de dag van vandaag. Door onze verhalen met anderen te delen, hopen Ralf en ik dat we de bewoners van Père-Lachaise weer wat kleur op de wangen kunnen geven. Zo levendig als dat overigens gebeurt in de liedjes van Kelly en DuQuette, zag ik het zelf nooit eerder. Wie dacht dat de Danses Macabres iets zijn uit de middeleeuwen, vergeet het maar. De dans met de dood, hij is weer helemaal in.
De inspiratiereis Van Napoleon tot Juliette Gréco‘ is van 5 tot 8 september 2024.
Wil je mee? Stuur een mailtje naar elleke@curicos.nl
Les P’tits Yeux spelen Lycee de Père-Lachaise
Don Milo DuQuette zingt At club Père-Lachaise.
Nick Kelly zingt the loniest ghost of Pere Lachaise.
