Financieele Dagblad
In 1973 pleitte de Club van Rome voor een ‘einde aan de groei’. Tot februari vorig jaar kwam het er niet van. We bleven maar doorgroeien. En onze welvaart, gezondheid en geluk groeiden mee. Helaas gold dat ook voor onze uitstoot van CO2.
Sinds de uitbraak van de coronapandemie is alles anders. Inmiddels kunnen we terugkijken op een jaar van ‘degrowth’. En wel op een schaal die ook de grootste consuminderaar zich niet voor had kunnen stellen. Nooit eerder ging het dagelijkse leven zo onderuit. We reisden nog maar amper, vlogen niet meer, konden vrijwel niet meer naar bioscopen, theaters en winkels.
Natuurlijk, er stond ook iets tegenover. We begonnen in te zien wat de essentiële beroepen zijn, we klapten voor onderbetaalde en overwerkte zorgverleners. En we ontdekten zowel het thuiswerken als het wandelen. Bovendien staken we meer tijd in koken en bakken en keken Netflix tot het onze neus uit kwam.
De afgelopen twaalf maanden waren dan ook een prachtige testcase. Nu wereldwijd de lucht weer blauw kleurde door ontbrekende vliegtuigen, nu van Tokio tot New York files verdwenen, nu de klimaatbeheersing in miljoenen kantoren op de spaarstand ging, nu bedrijven massaal werknemers op straat zetten en het openbaar vervoer werd afgeschaald omdat scholieren en studenten niet meer naar school konden… Afijn, in deze natte droom van nogal wat duurzaamheidsdenkers moest de uitstoot van CO2 wel fors dalen. Wanneer het nu niet gebeurde, wanneer dan wel?
Het gebeurde dus niet. ‘Degrowth’ en ‘consuminderen’ hebben het niet gehaald. Over de afgelopen twaalf maanden daalde de uitstoot van CO2 met amper 7 procent en stootten we nog net zoveel uit als in 2012. En dan zwijgen we nog maar over de enorme kosten van deze mondiale groeistop. De economische fall out is nog niet te overzien. Psychologen waarschuwen voor massale depressies. En in ontwikkelingslanden nemen honger en armoede weer toe.
Het is het einde van het einde van de groei. Voor de rest van dit jaar voorspelt het IMF alweer zo’n 5,5 procent economische groei. Dat is goed nieuws. Hopelijk gebruiken we deze groei voor fiscale en technologische innovatie rond armoedebestrijding, milieuproblemen en klimaatverandering. Dat is dan míjn natte droom.
Ralf Bodelier is journalist en filosoof
