Hier werden we heel erg blij van bij CuriCos: een online filmpje waarin Artsen zonder Grenzen zegt dat ze een eind gaat maken in de ‘witte redders’ in haar campagnes. Je kent de ‘witte redder’ wel uit de spotjes van hulporganisaties: de witte arts of ontwikkelingswerker die medicijnen of voedsel geven aan zwarte vrouwen, mannen en vooral: kinderen.
Dat is goed om aandacht te trekken en fondsen te werven. Maar, zegt Artsen zonder Grenzen nu, daarmee geven we ook een vertekend beeld. We versterken een ‘single story’ en racistische stereotypen van witte redders en hulpeloze slachtoffers.
Nog eenzamer en hulpelozer
In het filmpje laten twee vertellers, een zwarte en een witte arts, zien hoe hun organisatie te werk ging: ouders werden weggesneden uit foto’s, zodat alleen het kind en de witte arts overbleven. ‘Dan leek het kind nog eenzamer en hulpelozer’.
Het tweetal vertelt verder hoe in de campagnes vrijwel uitsluitend witte artsen te zien waren, terwijl dat beeld totaal niet klopt: vier van de vijf medewerkers van Artsen zonder Grenzen wordt lokaal ingehuurd. De grootste groep komt uit Zuid-Soedan, gevolgd door Congo, Jemen, de Centraal Afrikaanse Republiek en Nigeria. Voortaan komen zíj in beeld en horen we hun verhaal, belooft Artsen zonder Grenzen.
Niet vaak zag ik een ontwikkelingsorganisatie zo moedig en open de hand in eigen boezem steken. Ik hoop dat hun actie andere humanitaire organisaties inspireert. Want stereotyperende campagnes van ontwikkelingsorgansiaties zijn mede verantwoordelijk voor het hardnekkige en onjuiste beeld dat met name Afrika een oord van eindeloze ellende is waar mensen niets zelf voor elkaar krijgen.
Over campagnes van ontwikkelingsorganisaties sprak Mirjam Vossen op 20 december 2022 in het Radio 1-programma Vroeg! Beluister de uitzending hier. Eerder dit najaar was Mirjam over de beeldvorming van Afrika met Jos Hummelen voor de podcast Africast. Meer goede voorbeelden zien zoals Artsen zonder Grenzen? Check de ‘hoogvlieger awards’ op de website van Humanitarian Communication.